به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از قم، متن کامل یادداشت نخست جلیلی چنین است: با بررسی اجمالی سیاست های کلی برنامه ششم توسعه ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری می توان دریافت که یکی از مباحثی که بیش از پیش در این برنامه مورد توجه قرار گرفته است، اقتصاد دانش بنیان و در نهایت حمایت از شرکت های دانش بنیان جهت تحقق اقتصاد مقاومتی می باشد.
اما مسئله اساسی این است که بزرگترین چالشی که شرکت های دانش بنیان و فناور با آن رو به رو می باشند روش تامین مالی این بنگاه ها با توجه به عدم شناخت و آگاهی بانک ها و موسسات مالی با ادبیات فناورانه و ایده های کاربردی خلاقانه می باشد، بنابراین سرمایه گذاری جسورانه (venture capital)را می توان ابزار مناسبی جهت تامین مالی شرکت های دانش بنیان معرفی کرد.
حال سوال اساسی این است که چه تفاوتی میان تامین مالی از طریق سرمایه گذاری جسورانه با سایر روش های تامین مالی متعارف وجود دارد؟
تامین مالی از طریق سرمایه گذاری جسورانه مبتنی بر مشارکت در سود و زیان (pls)و منطبق برشریعت اسلامی و به دور از ربا و بهره می باشد که به همراه کمک های مدیریتی در اختیار شرکت های دانش بنیان و نوپا قرار می گیرد، در همین راستا به بیان وجه تمایز و مزیت تامین مالی از طریق سرمایه گذاری جسورانه با سایر روش های تامین مالی متعارف می پردازیم:
در تامین مالی جسورانه، سرمایه گذار در تمام امور نظارت داشته و مشاوره و کمک های لازم جهت به ثمر رسیدن و به سودآوری بیشتر رسیدن را ارائه می دهند، اما در سایر روش های به این مهم توجه نمی¬شود.
در تامین مالی جسورانه، ارزش دانش فنی و مالکیت معنوی تیم کارآفرین محاسبه شده و به صورت حق وی در نظر گرفته میشود اما در روش های متعارف تامین مالی این مهم اتفاق نمی افتد.
سرمایه گذاران جسور، در حوزه های جدید و نو سرمایه گذاری می کنند تا بازدهی بالاتری را کسب کنند اما روش های تامین مالی متعارف به دلیل ریسک گریزی تمایل چندانی به سرمایه گذاری در این حوزه ندارند.
فرآیند امکان سنجی و ارزیابی در مکانیزم اجرایی تامن مالی جسورانه بسیار قوی تر از سایر روش های تامین مالی متعارف می باشد.
سرمایه گذاران خطرپذیر به منظور رشد داخلی شرکت ها و گسترش آن ها سرمایه گذاری می نمایند، به این معنا که سرمایه گذاری برای کسب سود از طریق افزایش ارزش شرکت صورت میگیرد در حالی که در روش های متداول سرمایه گذاری با هدف افزایش ارزش شرکت صورت نمیگیرد.
بنابراین با توجه به نکات یاد شده و با توجه به اینکه شرکت های دانش بنیان و فناور در 3 حوزه: دانش و تجربه مدیریتی، منابع مالی کافی و توسعه بازار فاقد تجربه کافی می باشند، می توان نتیجه گرفت که مناسب ترین سازوکار تامین مالی شرکت های دانش بنیان، جهت تحقق اقتصاد مقاومتی سرمایه گذاری جسورانه می باشد
تامین مالی جمعی حلقه مفقوده زنجیره تامین مالی شرکتهای دانش بنیان
تامین مالی همواره یکی از چالش های اساسی ایجاد و توسعه کسب و کارهای فناورانه و دانش بنیان بوده است. از این رو در دهه های اخیر، نوآوری هایی نظیر صندوق های سرمایه گذاری جسورانه، شتاب دهندگان کسب و کار و… به منظور ایجاد جایگزین برای نهادهای تامین مالی سنتی نظیر بانک ها و موسسات صورت گرفته است. با این وجود مشکلات زیادی در تامین مالی شرکت های دانش بنیان در مراحل اولیه تجاری سازی وجود دارد.
یکی از این ابتکارات در زمینه تامین مالی که از طریق برنامه های اجتماعی و اینترنت به وجود آمده است و بسیار مناسب برای تامین مالی شرکت های دانش بیان نوپا می باشد crowdfunding یا همان تامین مالی جمعی است. این روش تامین مالی، حاصل پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات است که از طریق فضای مجازی به وسیله انبوهی از مردم برای حمایت از یک طرح، محصول یا کسب و کار انجام می شود. بدین صورت که فرد متقاضی، برنامه و طرح خود را در درگاه تامین مالی جمعی مطرح می کند و اگر این طرح، ایده و محصول از دید مخاطبان قابل قبول باشد صدها و گاهی هزاران نفر مقادیر نسبتا اندکی را برای حمایت و پشتیبانی از طرح، ایده و محصول مورد نظر پرداخت می کنند.
این روش تامین مالی انواعی دارد که به طور کلی عبارت است از:
1- تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
2- تامین مالی جمعی مبتنی بر امورخیریه
3- تامین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
4- تامین مالی جمعی مبتنی بر مشارکت
تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش: در مدل مبتنی بر پاداش افراد تامین کننده در قبال وجهی که پرداخت می¬کنند از نوعی پاداش برخوردار می¬شوند و در ازای وجوه پرداختی در طرح یا محصول مورد نظر شریک و سهامدار نمی شوند. از ویژگی منفی این روش این است که در صورتی که طرح یا محصول جاذبه عمومی نداشته باشد کارآفرینان به سختی وجوه مورد نیاز خود را جذب می¬کنند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر امور خیریه: این روش اغلب در پروژهای غیرانتفاعی کاربرد دارد و مشارکت کنندگان هیج گونه انتظاری در قبال حمایت های مالی ارائه شده ندارند. این روش تفاوت چندانی با خیرات یا گلریزان در فرهنگ ایران ندارد و بسیار مورد تایید و تشویق دین مبین اسلام می باشد و انتظار می رود از این روش علاوه بر طرح های خیرخواهانه در امور فناورانه و دانش بنیان استفاده شود.
تامین مالی جمعی مبتنی بر بدهی: در این روش تامین مالی ارائه کنندگان و دریافت کنندگان وام بدون واسطه با یکدیگر تعامل می کنند با این تفاوت که ارائه کنندگان، انبوهی از مردم می باشند. این روش تامین مالی به 2 صورت بلند مدت و کوتاه مدت صورت می پذیرد که در آن مشارکت کنندگان وجوه خود را در اختیار کارآفرینان قرار می دهند و پس از مدتی معین اصل و سود مورد نظر را دریافت می کنند و با توجه به اینکه این روش 2 مشخصه اصلی قرارداد های ربوی یعنی قرارداد مبتنی بر قرض و شرط زیاده را دارد ربوی و حرام می باشد که می توان جهت به کارگیری این روش در تامین مالی شرکت های دانش بنیان و فناور از عقود اسلامی مبادله ای استفاده نمود و مشکل ربوی بودن آن را حل کرد.
تامین مالی جمعی مبتنی بر مشارکت: کاربرد این روش برای تامین مالی سرمایه مورد نیاز برای تحقق یک ایده، راه اندازی یک پروژه یا کسب و کار است. در مقابل مشارکت کنندگان انتظار دارند که درصدی از درآمد پروژه به آنان تعلق گیرد. در این روش مشارکت کنندگان سهامدار ایده، پروژه با کسب و کار می شوند هرچند در بسیاری از موارد اوراق رسمی سهام رد و بدل نمی شود، در واقع این روش تامین مالی مبتنی بر مشارکت در سود و زیان (pls) و منطبق با شریعت اسلامی و به دور از ربا و بهره می باشد.
در کلام آخر باید اذعان داشت که استفاده از این روش تامین مالی پاداش هایی را برای جامعه به همراه خواهد داشت، در واقع تامین مالی جمعی نه تنها ایجاد کسب و کارهای نوپا را تسهیل می کند بلکه باعث ارتقاء سرمایه اجتماعی نیز می گردد، از سوی دیگر اعتقاد مردم به کارآفرینان، مسئولیت پذیری کارآفرینان را افزایش می دهد و مشارکت کنندگان احساس دلسوزی به کسب و کاری که خود بانی آن بوده اند داشته و به هر طربق به آن کمک می کنند. امید است که با توجه به چالشی که شرکت های دانش بنیان در زمینه ای تامین مالی با آن ها رو برو می باشند از این روش تامین مالی برای حمایت از این شرکت ها جهت تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده نمود.
کارشناس سرمايه گذاري صندوق پژوهش و فناوري کريمه
