خلاء استراتژی خروج از سرمایه گذاری خطر پذیر(vc) در کشورهای اسلامی

6 سال قبل
3 دقیقه زمان برای خواندن خبر

سرمایه­ گذاری جسورانه، شیوه تامین مالی شرکت­های نوپا[1] است و در آن سرمایه­ای به همراه کمک­های مدیریتی، در اختیار شرکت­های جوان، کوچک، به‌سرعت در حال رشد و دارای آتیه اقتصادی قرار می‌گیرد. در واقع [2]VC واسطه مالی میان موسسات سرمایه­ گذار اصلی (صندوق­های دارای امکان سرمایه ­گذاری نظیر صندوق­های بازنشستگی، بانک­ها، موسسات بیمه و ..) و شرکت­ های به‌سرعت در حال رشد نوآوری‌ محور می‌باشد. عموما صندوق­ها به‌ عنوان شریک با مسئولیت محدود (LP[3]) عمل می­نمایند و VC نقش شریک مدیریتی (GP[4]) را ایفا می‌کند و مسئولیت فعالیت­هایی که از طریق منابع مالی صندوق  LP انجام می‌شود را عهده ­دار است.

در حالت کلی، VC ها به دو دسته نهادی و فردی تقسیم می­شوند. سرمایه­ گذار نهادی شامل شرکت­ها و موسسات است و سرمایه­ گذار فردی، شخصی است که اصطلاحا وی را فرشته تجارت[5] می­نامند. این دسته شامل افرادی ثروتمند است که مایل به تامین مالی پروژه­ های پرمخاطره مورد علاقه خود هستند. شركت سرمايه­ گذاري جسور، شخصيت حقوقي است كه حاضر است ريسك سرمايه­ گذاري­هاي جسورانه را به‌منظور كسب بازده بالا در آينده تحمل كند. مهم‌ترین فعالیت­های VCها می­تواند به سه دسته طبقه­بندی گردد:

  1. سرمایه­ گذاری
  2. نظارت
  3. خروج

VC ها در ابتدا، فعالیت سرمایه­گذاری خود را با جستجو برای فرصت­های جدید در بازار آغاز می­کنند. پیشنهاد اولیه از جانب VC در قالب یک سند ارائه می­شود که شامل قیمت پیشنهادی، نوع اوراق بهادار و نیز نوع کنترل­ها و نظارت پیشنهادی است. در صورت عقد قرارداد، VC ارتباط خود را از طریق مرحله نظارت با شرکت مورد نظر گسترش می­دهد و در نهایت، موضوع خروج VC مطرح می‌شود. در واقع، VC ها به ‌عنوان یک واسطه مالی، تعهدات قراردادی برای بازگشت سرمایه به سرمایه­گذاران خود را دارند. در این صورت، فرآیند خروج به ‌عنوان بخش مهمی محسوب شده و نیازمند دانش و مهارت­هایی است که آن را با دو فعالیت قبلی یعنی سرمایه­ گذاری و نظارت متمایز می­سازد. در واقع، VC ها استراتژی­های خروج خود را با دقت فراوان و معمولا با مشاوره با بانکداران برنامه­ریزی می­کنند. معمولا عرضه اولیه عمومی سهام (IPO[6]) همیشه یکی از سودمندترین روش‌های خروج بوده است. مهم‌ترین روش جایگزین برای عرضه اولیه عمومی سهام، فروش شرکت به یک خریدار استراتژیک و یا شرکت بزرگ است. خروج VC ها از شراكت با كارآفرينان معمولا 3 تا 7 سال طول مي­كشد و شرکت سرمایه­گذار مي­بايستی راه­هاي خروج را قبل از ورود، در نظر بگیرد. بدون مسيرهاي خروج مشخص، سرمايه­گذاري جسورانه را نمي­توان به‌صورت بهينه تهيه نمود.

در ميان كشورهاي جهان، آمريكا بيشترين ميزان سرمايه­گذاري انجام‌شده به‌صورت سرمايه­گذاري جسورانه را دارا مي­باشد. ماهیت VC متعارف، هم‌راستا با مشارکت در سود و زیان است و مدیریت آن طبق اصول شریعت نیست بلکه بر پایه روابط مبتنی بر بهره است.

در حقیقت، دلیل به وجود آمدن سرمایه­گذاری جسورانه بر مبنای احکام اسلامی، ساماندهی و رفع نیاز سرمایه­گذاران مسلمان است که به دنبال تأمین مالی مطابق با اصول شریعت هستند، می‌باشد. با توجه به حرام بودن ربا در اسلام و ممنوعیت به‌کارگیری ابزارهای مبتنی بر نرخ بهره، در اسلام قراردادهای گوناگونی مبتنی بر شرع برای کسب سود وجود دارد که به دو دسته‌اند:

  1. عقود مبادله ­ای
  2. عقود مشارکتی

در کشورهای اسلامی، خروج از سرمایه­گذاری جسورانه می‌بایستی براساس قواعد مالی اسلامی صورت پذیرد. در واقع نیاز به خروج از بازار و نیز تمرکز بر بازگشت مالی، یکی از تمایزهای اصلی بین  VCها و سرمایه­ گذاری­های بلندمدت شرکت­های بزرگ می­باشد که این ویژگی نیاز به خروج، باعث تغییر نگرش و تمرکز بر فعالیت­های شرکت­های VC می­شود. بايد توجه داشت كه نوع خروج به‌گونه‌ای ­باشد كه مطابق با موازين اسلامي بوده و هيچ­گونه جنبه ربوي و مسائلي از اين دست در آن دخيل نباشد.  لذا علی­رغم اهمیت داشتن استراتژی مناسب برای خروج از سرمایه­گذاری جسورانه این موضوع هم در عرصه نظر و هم در میدان اجرا، توسط خبرگان داخلی مغفول واقع شده است؛ از این‌رو صندوق پژوهش و فناوری کریمه اقدام به طراحی و اولویت­بندی استراتژی­های خروج از سرمایه­گذاری جسورانه (VC) مبتنی بر ابزارهای مالی اسلامی و تعیین زمان بهینه خروج شرکت­های VC بر اساس رویکرد اختیارهای حقیقی ([7]ROA) نموده است.

محمد جلیلی مدیر سرمایه‌گذاری و توانمندسازی صندوق پژوهش و فناوری کریمه

 

 

[1] Start-ups

[2] Venture capital

[3] Limited Partner

[4] General Partner

[5] business angel

[6] initial public offering

[7] Real Option Approach

آخرین اخبار

اولین نمایشگاه کسب و کارهای خلاق، فناوری های فرهنگی و نرم استان قم

اولین نمایشگاه کسب و کارهای خلاق، فناوری های فرهنگی و نرم استان قم

2 ماه قبل
< 1 دقیقه زمان برای خواندن خبر
رویداد کریمانه سه

رویداد کریمانه سه

10 ماه قبل
2 دقیقه زمان برای خواندن خبر
افتتاحیه رویداد تبادل فناوری اطلاعات حوزه علوم و فرهنگ اسلامی

افتتاحیه رویداد تبادل فناوری اطلاعات حوزه علوم و فرهنگ اسلامی

1 سال قبل
< 1 دقیقه زمان برای خواندن خبر
طرح حامی

طرح حامی

1 سال قبل
< 1 دقیقه زمان برای خواندن خبر